هرچه خواستی

جمال عبدالناصر، سياست‏مدار معروف و رئيس‏جمهور پيشين مصر، در 15 ژانويه 1918م در اسكندريه مصر به دنيا آمد. او در آكادمي علوم نظامي قاهره تحصيل كرد و از سال 1942م به ارتش مصر پيوست. وي كه براندازي حكومت سلطنتي ملك فاروق را در سر مي‏پروراند، پس از شكست اول اعراب در برابر اسرائيل، جنبش «افسران آزاد» را بنا كرد و ژنرال محمد نجيب را به عنوان رهبر اين جنبش برگزيد. در سال 1952م اين جنبش طي كودتايي سلطنت را ملغي اعلام كرد و با تاسيس رژيم جمهوري، ژنرال نجيب را به عنوان اولين رئيس جمهور مصر، به قدرت رساند. در سال 1954م عبدالناصر، ژنرال نجيب را نيز بركنار كرد و خود به عنوان مغز متفكر جنبش افسران آزاد، قدرت را در دست گرفت.

ناصر، معتقد به قوميت‌گرائي عربي و اتحاد ميان كشورهاي عربي بود. وي سياست جدايي از كشورهاي غربي و نزديكي به بلوك شرق خصوصاً شوروي سابق را در پيش گرفت و با خريد اسلحه از اين كشور، كوشيد قواي نظامي مصر را تقويت كند. ناصر در سال 1956 كانال سوئز را ملي اعلام كرد اما با حمله مشترك نيروهاي فرانسه، انگليس و رژيم صهيونيستي مواجه شد. اين‏ جنگ با تهديد نظامي شوروي و فشار افكار عمومي به نفع مصر پايان يافت.

جمال عبدالناصر يكي از پايه‏گذاران جنبش عدم تعهد بود و در بين رهبران جهان و به ويژه كشورهاي عربي اعتباري جهاني داشت. در سال 1958م سه كشور مصر، سوريه و يمن تحت تاثير شعارهاي ناصر مبني بر قوميت‌گرائي عربي، دولتي متحد با عنوان «جمهوري متحد عربي» را تشكيل دادند. طي يك همه‏پرسي، جمال عبدالناصر به رياست جمهوري اين دولت انتخاب شد. اما اين اتحاد، ديري نپاييد و بر اثر اختلاف اعضا، در سال 1961م از هم گسيخت.

ناصر در جنگ سوم اعراب و اسرائيل در سال 1967م نيز شكست خورد و ناگزير بخشي از سرزمين مصر را به رژيم صهيونيستي واگذار كرد. اين امر به شدت به حيثيت داخلي و بين‏المللي وي لطمه زد و او تا پايان عمر، وجهه از دست رفته را بازنيافت. وي سرانجام در 28 سپتامبر 1970م پس از 16 سال حكومت در سن 52 سالگي بر اثر سكته قلبي درگذشت.

بعضي از مفسران سياسي، مرگ او را ناشي از توطئه‏اي با هدف ارتقاء سادات مي‏دانند. در پي مرگ ناصر، محمد انور سادات، معاون او كه به لزوم دوستي با غرب و صهيونيست‏ها معتقد بود، به قدرت رسيد. با مرگ ناصر، قوميت‌گرائي عربي تنها در اذهان شخصيت‌هايي مانند صدام، قذافي، ياسر عرفات و... باقي ماند و اين انديشه ديگر نتوانست اعتبار پيشين خود را در ميان جهان عرب حفظ كند. در واقع شكست ناصر و مرگ او و سپس الهام بخشي انقلاب اسلامي، افول قوميت‌گرائي عربي را نمايان ساخت و با اقبال ستمديدگان فسلطيني و لبناني به فرهنگ اسلامي زمينه برپائي نهضت‌هاي اسلامي فراهم گشت.